گنبدها و مناره هاي فيروزه اي رنگ ، رقص عارفانه گل و بوته ها بر پيكر مساجد و بناهاي تاريخي و زمينهاي حاصلخيز و بهشت آسا ، و نيز زنده رود كه از دل شهر مي گذرد ، جلوه هاي زيبا و پرفروغي از اين شهر است .

به چند نمونه از ابنيه تاريخي شهر اصفهان اشاره مي كنيم :

مجموعه تاريخي ميدان امام ( نقش جهان )

بي شك ميدان امام يكي از مهمترين ميراثهاي بزرگ تاريخي و متعلق به كل جهان بشريت است . اين ميدان چونان نگارستاني نغز ، زيباترين و باشكوه ترين ابنيه تاريخي را در خود جاي داده است .

خشت بناي ميدان نقش جهان و ابنيه موجود در آن در عصر صفويه كه اصفهان بعنوان پايتخت ايران انتخاب گرديد ، پي افكنده شد تا بدينسان ظرايف و بدايع هنر معماري ايراني — اسلامي و خلاقيت بي نظير هنرمندان فرمند اين ديار در جهان شگفتي ساز شود .

چهلستون

تالار كاخ چهلستون جهت پذيرايي از سفرا و فرستادگان سياسي دول خارجي آن زمان در مجموعه باغ جهان نما و در زمان حكومت شاه عباس اول احداث گرديده و گسترش معماري آن به سمت شرق در مراحل بعدي صورت گرفته است . وجه تسميه اين ساختمان به چهلستون اين است كه انعكاس 20 ستون تالار اصلي در استخر روبرو ، عدد 40 را تداعي مي كند . ضمن آنكه اصولا“ عدد 40 در ادبيات فارسي نشان تعدد و كثرت است . نقاشي هاي چهلستون عمدتا“ به دو شيوه خلق شده است . اول شيوه ايراني و دوم شيوه اروپائي .

مسجد جامع

قديمي ترين بناي تاريخي اصفهان را بايد مسجد جامع تلقي كرد . سيماي فعلي مسجد جامع عمدتا“ مربوط به سبك معماري دوره سلجوقي است . ليكن در كاوشهاي باستان شناسي مراحل قبل از سلجوقي هم كه مربوط به دوره آل بويه و قرن سوم هجري است . به دست آمده است . چهار ايوان اطراف مسجد مشخص كننده مسجد سازي ايراني است كه پس از احداث آن ، در ساختمان مساجد رواج مي يابد.تزئينات داخلي اين ايوانها به صورت مقرنس سازي و كاربندي از فنون جالب معماري ايراني است . نماي داخلي صحن و كاشيكاري آن مربوط به قرن 9 هجري است .

كليساي وانك

ساختمان كليسا در دوره صفويه بنا شده است و شامل تزئينات نقاشي گل و بوته و كاشيكاريهاي جالب و تابلوهاي زيبايي از زندگاني حضرت مسيح (ع) مي باشد . به غير از تابلوهاي نقاشي كه نفوذ صنعت نقاشي ايتاليا و هلند در آنها پديدار است . نوع معماري و تمام تزئينات ديگر آن ايراني است . در جنب كليسا موزه جالبي قرار دارد .

پل خواجو

قبل از احداث اين پل ، پل ديگريدر اين محل بوده كه براي احداث پل جديد . قسمتي از پايه هاي پل قديم در پل جديد استفاده شده است . پل خواجو در سال 1060 هجري ساخته شده و افزون بر نقشي كه در ارتباط دادن بين دو قسمت شهر داشته ، به عنوان هم بند هم بكار رفته است . نامهاي ديگر اين پل شيراز ، باباركن الدين و حسن آباد بوده است .

پل الهورديخان  سي و سه پل

نامهاي ديگر اين پل ، پل جلفا و پل چهارباغ مي باشد .و در محل اتصال چهارباغ عباسي و چهارباغ بالا واقع شده است . قدمت ساخت آن همزمان با احداث چهارباغ در زمان سلطنت شاه عباس اول مي باشد .

پل شهرستان پل جي

در شرق اصفهان واقع شده و در زمان ساسانيان ساخته شده است

كاخ هشت بهشت

در شمال بازارچه بلند ( بازار هنر ) در چهارباغ عباسي واقع شده است و در سال 1080 ه -ق ساخته شده است

مدرسه چهارباغ  مدرسه علميه امام جعفر صادق(ع

در خيابان چهارباغ ابتداي خيابان آمادگاه واقع شده و آخرين بنايي مي باشد كه در دوران حكومت صفويان ساخته شده است

منار جنبان

در خيابان آتشگاه واقع شده است . اين بنا بصورت يك بقعه و دو مناره اي است كه بر روي قبر عمو عبداله از زهاد و صلحاي معروف قرن هشتم هجري بنا شده است . ايوان منار جنبان يكي از نمونه هاي ابنيه سبك مغول است . مناره ها در اواخر عصر صفويه به ايوان اضافه شده است